۰۶ خرداد ۹۹ ، ۱۹:۳۵
سرآغاز
بسم الله الرحمن الرحیم
نیازهای اعتقادی در شهرسازی اسلامی
الف) شهر زمینه ساز رشد انسان: آیاتی از قرآن کریم بر این نکته اشاره دارد که هر آنچه که در آسمانها و زمین است، به تسبیح خداوند تبارک و تعالی مشغول است؛ مانند آیه ۴۴ سوره مبارکه اسراء «یسبح له السموات السبع و الارض و من فیهن و ان من شی الا یسبح بحمده و لکن لا تفقهون تسبیحهم انه کان حلیماً غفورا، هفت آسمان وزمین و هر چه در آنهاست همه به ستایش و تنزیه خدا مشغولند و موجودی نیست، جز آنکه ذکرش تسبیح و ستایش حضرت اوست و لیکن شما تسبیح او را فهم نمی‌کنید. همانا او بسیار بردبار و آمرزنده است.» یکی از مهم‌ترین وظایف انسان در ایجاد محیط زندگی خویش آن است که عناصر و فضاهای شهری و هر شی انسان ساخته‌ای این تسبیح را به اهل شهر و به هر ناظر و تازه واردی القا نماید. به بیان دیگر شهر باید بتواند تجلی‌گاه و نمایشگر تسبیح الهی توسط همه اجزای متشکله‌اش باشد.
ب) یادآوری هویت انسانی: هر شهر و هر جزئی از آن بایستی انسان را به اصول و ارزشهای فرهنگی و اسلامی متذکر گردد و آنها را در ذهن هر ناظری یاد آور شود این عناصر نیز گاه آیات الهی هستند و زمانی دیگر سمبل‌ها و نشانه‌ها؛ آیات الهی که باید آنها را تمامی مخلوقات طبیعی دانست به عنوان نمونه‌ای از قدرت و کمال پروردگار می‌تواند هدایت گر انسان‌ها باشند همانگونه که سمبل‌ها و نشانه‌ها همچون مسجد یا حسینیه، یا اشکالی چون گنبد و قوس،یا طرح‌هایی چون طرح‌های نمادی از این یادآوری‌های دینی است. اسلیمی یا حتی رنگ‌ها و بی‌رنگی‌هایی درشهر که می‌توانند ارزش‌هایی را برای مردم یادآوری نمایند.
ج) رعایت حدود الهی: اگر قرآن کریم در سوره اعراف آیه ۹۶ می‌فرماید «و لو ان اهل القری امنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الا رض و لکن کذبوا فاخذناهم بما کانوا یکسبون) (چنانچه مردم شهر و دیار همه ایمان آورده و پرهیزگار می‌شدند،ما درهای برکات آسمان و زمین را بر روی آنها می‌گشودیم و لیکن چون «آیات و پیغمبران ما را» تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر کردار زشت رساندیم). باید دانست که شهر اسلام بایستی بتواند زمینه رشد تقوای الهی را در انسان‌ها فراهم نموده و از هر آنچه که امکان بروز گناه و خدشه به تقوای الهی را سبب شود جلوگیری به عمل آورد تا شهر بتواند محل نزول برکات الهی باشد. روشن است که این رعایت حقوق الهی و به عبارت دیگر تقوا، نه فقط شامل ابعاد و اضلاع سازه‌های شهری بلکه قدرتی درونی برای رعایت حقوق الهی در تمامی ابعاد آن مانند رعایت حقوق شرعی و شهروندی می‌باشد و تمامی تلاش‌های فرهنگی در یک شهر دینی، در همین راستا قابل تعریف و اعتبار سنجی است این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که براساس آیات قران کریم، آبادانی و ویرانی یک شهر، نه فقط در سازه‌ها و ساخته‌های آن بلکه در باورهای انسانی آن قابل توصیف است.
